танымдық өсудің терең логикасы
Бір қарағанда оқу – қарапайым әрекет сияқты. Бірақ дәл осы қарапайым дағданың ішінде адамның тағдырын түбегейлі өзгерте алатын орасан күш бар. Бұл жазбада кітап оқудың мәні, оның өмірді екі еселенген өсімге әкелетін ішкі логикасы, сондай-ақ оқуды нәтижелі ететін нақты әдістер терең түсіндіріледі.
I. Оқудың өзегі: Білім – әлеуметтік қабатты өзгертетін жалғыз баспалдақ
Жазбаның басты идеясы қарапайым, бірақ қуатты:
Кез келген адам өзінің өмір траекториясын өзгерткісі келсе, ең сенімді жол – жүйелі оқу.
Білім – дайын шешімдердің қоймасы
Өмірдегі мәселелердің 99%-ының жауабы әлдекімнің еңбегінде әлдеқашан жазылған.
Менеджментте – Питер Друкер, инвестицияда – Бенджамин Грэм…
Біз іздеп жүрген жауаптар бізден бұрын талай жылдық тәжірибеден өткен адамдар жазып қалдырған кітаптарда жатыр.
Оқу – ең жоғары табысты инвестиция
Автордың 20 жыл бойы жинаған тәжірибесін сіз 10 сағатта оқып шыға аласыз.
Уақыттың осы айырбас моделі – қарапайым адамға қолжетімді ең әділ мүмкіндік.
Барлық табысты адамдар – жүйелі оқырман
Элон Маск кітап оқып жүріп ракетатану ғылымын меңгергенін айтады, Чарли Мангер күніне 500 бет оқиды, ал Билл Гейтс жыл сайын арнайы «оқу демалысын» алады.
Бұл тұлғалардың үлгісі бір нәрсені дәлелдейді:
Оқу – тек білім емес, шешім қабылдау сапасын өсіретін интеллектуалдық капитал.
II. “Оқып, ұмытып қалу” қарғысын жеңу: Когнитивтік байланыс әдісі
Кітапты оқу – тұтыну емес, «когнитивтік ота» болуы керек.
Оқылған ақпаратты есте сақтап, шынайы өмірге енгізудің үш тәсілі төменгідей:
1. Мәселе бағытты оқу
«Бұл кітап не туралы?» емес,
«Менің қай проблемамды шешеді?» деген сұрақ қойылады.
Мысалы:
– «Жалқаулықтан қалай арылсам?»
– «Инвестицияны қалай бағалаймын?»
Сонда кітап – мәтін емес, құралға айналады.
2. Үш өмірлік сценарийге жалғау
Әр жаңа идеяны оқыған сәтте өзіңізден сұраңыз:
«Оны қай үш нақты жағдайда қолдана аламын?»
Білім тек қолданылғанда ғана есте қалады және өмірге ене бастайды.
3. 24 сағат ішінде әрекет ету
24 сағат ішінде қолданылмаған білімнің 90%-ы ұмытылады.
Кітаптағы идея бірден мінез-құлыққа айналуы керек:
– жаңа коммуникация техникасын пайдалану,
– презентацияның соңын өзгертуді сынау,
– кішігірім қаржылық шешімді түзету.
III. Кітап таңдаудың үш деңгейі: дағдыдан жүйеге, одан мәнге
Оқуды үш деңгейге бөлуге болады — бұл адамның танымдық эволюциясының табиғи жолы.
1. Бірінші деңгей – Практикалық кітаптар
Мақсат: тіршілікке қажет дағдыларды меңгеру.
Мысалы:
– коммуникация,
– ұйымдастыру,
– әдет қалыптастыру,
– эмоцияны басқару.
2. Екінші деңгей – Жүйе құру
Бұл кезеңде адам шешім қабылдаудың жоғары деңгейлі құрылымдарын іздей бастайды.
«Thinking, Fast and Slow» немесе «Principles» секілді кітаптар ойлауды қайта құрастырады.
Зияткерліктің үштен бірі — нақты білім болса, қалғаны — дәл осындай ойлау рамкалары.
3. Үшінші деңгей – Трансценденттік ойлау
Адам шындықтың табиғатын, адамзат жолының заңдылықтарын зерттей бастайды.
Философия — болмысты,
Тарих — тағдыр заңдарын,
Психология — адам табиғатын,
Экономика — тенденцияларды түсіндіреді.
Бұл кезең — таза интеллектуалдық қанағат әлемі.
IV. 90 күндік «Оқу серпілісі» жоспары
Оқуды өмір салтына айналдыратын үш айлық қарапайым, бірақ қуатты жүйе мынадай:
1-ші ай: Кіріс жүйесі
– Күніне 15 минут оқу.
– Төсек қасына кітап қою, телефонды алыстату.
Мақсат – әдет қалыптастыру.
2-ші ай: Танымдық шөгу
– Оқу уақытын 30 минутқа дейін ұзарту.
– Әр кітаптан 3 негізгі ойды жазып отыру.
3-ші ай: Шығыс жүйесі
– Оқығаныңызды бөлісу:
300 сөздік жазба,
10 минуттық талқылау.
Білген нәрсеңізді түсіндіре алсаңыз — ол сіздің шынайы біліміңізге айналды.
V. Қорытынды: Танымдық күрделі пайыз
Қарапайым, бірақ өте ықпалды формула:
Оқу көлемі × Ой тереңдігі × Әрекет жиілігі = Танымдық күрделі пайыз
Міне, нағыз интеллектуалдық байлық осыдан басталады.
Кітап оқитын адам уақыт өте келе қайтарымсыз артықшылыққа ие болады — жақсы шешім қабылдайды, дәл бағалайды, қателіктер азаяды. Статистика да растайды: жүйелі оқырмандардың табысы уақыт өте айтарлықтай жоғары болады.
Әлемдегі ең үлкен айырмашылық – ақшада емес, танымда.
Ал танымды өсірудің ең әділ, ең сенімді, ең қайтарымды жолы — оқу.
